آشنایی با تجهیزات پزشکیاخبار مدرسه مهندسی پزشکیپزشکیتجهیزات پزشکیمهندسی پزشکی

تفسیر ECG به طور کامل بخش دوم

تفسیر ECG به طور کامل بخش دوم-الکتروکاردیوگرافی-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

تفسیر ECG به طور کامل بخش دوم

محور قلب

محور قلب جهت انتشار دپولاریزاسیون را که در داخل قلب گسترش می یابد تا میوکارد را منقبض کند نشان می دهد . در واقع محور قلب جهتی را که بیشتر تحریکات الکتریکی حرکت می کنند نشان می دهد. زمانی که الکتروکاردیوگرامها را می خوانید محور قلب نشان دهنده جهت انتشار تحریک می باشد. علاوه بر آن جهت محور قلب نشان دهنده بسیاري از اختلالات و تغییرات در قلب است.

طرز تعیین محور الکتریکی قلب

معمولا براي تعیین محور ، حداقل دو اشتقاق لازم است. برا ي محاسبه مثبت و منفی بودن کمپلکس QRS از جمع جبري استفاده می شود مثلا اگر کمپلکس داراي R بلند و S کوتاه باشد تعداد خانه هایی را که R  در روي کاغذ الکتروکاردیوگرام اشغال کرده به طور عمودي می شماریم و آن را به حساب رقم مثبت می گذاریم و تعداد خانه هاي منفی را هم شمرده و به حساب رقم منفی می گذاریم و سپس جمع جبري آن را محاسبه می کنیم. اگر کمپلکس بیفاز یک باشد و اندازه S و R آن کاملا مساوي باشد جمع جبري صفر خواهد بود و این دلیل بر این است که در این اشتقاق نیروي الکتریکی از هر دو طرف برابر است پس در نقطه مرکزي قرار می گیرد. ولی اگر جمع جبري یک اشتقاق عددي مثبت و یا منفی باشد یعنی در جهت مثبت یا منفی خط اشتقاق مربوطه منحرف شده است.
معمولا براي تعیین محور بهتر است ببینیم کدام یک از ۶ اشتقاق اندامها بیفاز یک است و آنگاه اشتقاقی که عمود بر آن است پیدا می کنیم که لیدAVF عمود بر لید DI , لید AVL عمود برلید DII و لید  AVR عمود بر لید DIII است.مرسوم تر است که دو لید  AVF,D1 که عمود بر هم هستند براي تعیین محور قلب انتخاب می کنند که جمع جبري S و R را در این لید محاسبه کرده و برروي محور مختصات AVF و D1 رسم کرده و محل تقاطع برایند محور قلب می باشد.

طرز تعیین محور الکتریکی قلب-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

با بررسی یکEKG متوجه خواهید شد که همچنان که محل الکترود مثبت در اشتقاقهاي سینه اي به صورت پی در پی تغییر می کند. موجها نیز تغییرات پیشرونده اي را ازV1 تا V6 نشان می دهند؛ به این صورت که در اشتقاق V1 بخش اعظم کمپلکس QRS منفی است ؛ ولی به تدریج تا اشتقاق V6 بخش اعظم آن مثبت می شود. می دانیم که علت مثبت بودن بخش اعظم کمپلکس QRS در اشتقاقV6 آن است که در این اشتقاق دپولاریزاسیون بطنی در جهت الکترود سینه اي مثبت V6 در حرکت است.

محور قلب-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

روشهاي محاسبه ضربان قلب

-براي اینکار اگر ریتم منظم باشد تعداد خانه هاي بزرگ ( ۵ خانه کوچک) در بین دوR متوالی را شمرده و عدد ۳۰۰ را بر آن تقسیم می کنند به این ترتیب تعداد تقریبی ضربان قلب به دست می آید و براي تعیین دقیق تر ضربان قلب می توان تعداد خانه هاي کوچک میان دو R متوالی را شمرده و عدد ۱۵۰۰ را به آن تقسیم میکنند.

-کاغذهای ECG معمولا به فاصله هر ۳ ثانیه در بالاي کاغذ علامتی بصورت خط کوچک عمودي دارند و می توان تعداد کمپلکس ها را در ۶ ثانیه شمرده و آن را در عدد ۱۰ ضرب کرد.

-یکی از امواج R را که دقیقا روي یکی از اضلاع مربعات بزرگ قرار گرفته است را بعنوان R استارت انتخاب کرد و خطوط مشکی پررنگ (اضلاع مربعات کوچک) به ترتیب با شماره هاي  ۳۰۰-۱۵۰-۱۰۰-۷۵-۶۰-۵۰ نامگذاري کرده و در ذهن می سپاریم در این صورت R پس از استارت روي هر کدام از این خطوط قرار گرفت ضربان قلب آن فرد به تعداد همان عدد خواهد بود.

روشهاي محاسبه ضربان قلب-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

ریتم سینوسی طبیعی

هر ایمپالس تپشساز از گره SA به صورت یک موج دپولاریزاسیون پیشرونده در هر دو دهلیز انتشار می یابد . به طور طبیعی گره SA ایمپالسهاي تپش ساز خود را ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه ارسال می نماید و یک ریتم سینوسی منظم ایجاد می نماید. میدانیم که گره SA گره سینوسی نامیده میشود: به همین جهت به ریتم حاصل از این گره، ریتم سینوسی گفته می شود.

ریتم سینوسی طبیعی-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

خصوصیات ریتم سینوسی طبیعی (NSR) شامل موارد ذیل است :

۱- امواج P وجود دارند.

۲- پس از هر موج P یک کمپلکس QRS وجود دارد.

۳-سرعت ضربان قلب ۶۰-۱۰۰ ضربه در دقیقه (b.p.m) است.

اختلالات ریتم قلب

دیس ریتمی ها که آریتمی نیز نامیده میشوند، اختلالات سرعت ضربان و ریتم قلب هستند که به دلیل اختلالات سیستم هدایتی ایجاد می شوند و ممکن است منجر به تغییرات واضح همودینامیک گردند. علل آریتمی هاي قلبی معمولا یک یا مجموعه اي از اختلالات در سیستم مولد ریتم هدایت قلبی است:

۱- اختلال تولید ریتم به وسیله گره SA

۲- تغییر محل پیس میکر از گره سینوسی به جاي دیگري از قلب

۳- پیدایش بلوك در نقاط مختلف در مسیر انتقال ایمپالس در قلب

۴- تولید خود به خودي ایمپالس هاي غیر طبیعی منشاء گرفته از هر قسمتی از قلب

عوامل خطر در دیس ریتمی ها

دیس ریتمی ها می توانند به علت ناراحتی اولیه در قلب یا در پاسخ به اختلالات سیستمیک ، اختلالات الکترولیتی یا مسومیت دارویی ایجاد شوند.

تظاهرات بالینی در دیس ریتمی ها

شامل تپش قلب ، درد آ نژینی ، از حال رفتن ، تنفس سطحی ، تورم انتهاها می باشد.یافته هاي فیزیکی ممکن است نشان دهنده برادي کاردي یا تاکی کاردي ، نبض یا ریتم قلبی شدیدا نا منظم ، تغییر شدت صداي اول قلب ، ظهور ناگهانی علائم  CHF شوك و آنژین صدري باشند.

آریتمی سینوسی

اگر فعالیت گره سینوسی بطور دوره اي تغییر کند فواصل زمانی P-P هم تغییر می یابد این حالت آریتمی سینوسی نامیده می شود. این آریتمی در افراد طبیعی دیده می شود و احتیاجی به درمان ندارد. این آریتمی ممکن است به زمان دم و باز دم ارتباط داشته باشد یعنی در دم تعداد ضربان قلب بیشتر و در بازدم کمتر شود (دلیل ایجاد این آریتمی در هنگام دم و بازدم در این است که در جریان دوره هاي دمی و باز دمی مرکز تنفس در بصل النخاع سیگنالهایی را به مرکز کنترل فعالیت قلب در بصل النخاع می فرستد و این سیگنالها فرکانس فعالیت عصب واگ و یا عصب سمپاتیک قلب را تغییر می دهند بنابراین تعداد ضربانات به طور دوره اي تغییر می کند) از علل دیگر بروز این دیس ریتمی افزایش تون عصب واگ، بیماریهاي شرائین کرونر، انفارکتوس میوکارد، مسمومیت با دیژیتال، افزایش فشار داخل جمجمه و یا پرفشاري خون است.

آریتمی سینوسی-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

در این آریتمی گوناگونی در فواصل P-P به میزان بیش از ۱۰% وجود دارد.

انواع آریتمی سینوسی عبارتند از :

۱- تنفسی : دوره هاي متناوب افزایش و کاهش تدریجی در فواصل P-P وجود دارد (که در این نوار مشهود است)

۲- غیر تنفسی

۳- Ventriculo – phasic که در بلوك کامل قلب (وگاهی در بلوك درجه II) دیده می شود.فواصل P-P که یک کمپلکس QRS در بین خود دارند کوتاهتر از فواصلی هستند که بدون کمپلکس QRS می باشند.

براديکاردي سینوسی

کاهش تعداد ضربان قلب سینوسی به میزان کمتر از ۶۰ با ردر دقیقه باعث این نوع آریتمی می شود. برادي کاردي سینوسی یک یافته شایع در افراد است . در حالتی که اختلال هدایتی وجو د نداشته باشد و فواصل intervals روي نوار قلب هم طبیعی باشند برادي کاردي سینوسی در حالت استراحت امري طبیعی و عادي است . این پدیده بیانگر کفایت عمل سیستم قلبی عروقی بوده و در ورزشکاران امري عادي است . برادي کاردي سینوسی ممکن است بر اثر داروهاي مشتقات دیژیتال، بتا بلوکرها، مسدود کننده هاي کانالهاي کلسیمی ایجاد گردد . بیماریهاي مختلفی نظیر کم کاري تیروئید، آپنه در هنگام خواب و سایر حالاتی که هایپوکسمی ایجاد می کنند می توانند باعث کند شدن ضربان سینوسی شوند حملات وازووگال ممکن است سبب برادي کاردي سینوسی شدید، توقف سینوسی، سنگوپ شوند ولی این حالات گذرا و موقتی بوده و در لیدهاي دوازده گانه نوار قلب مشاهده نمی شوند.

براديکاردي سینوسی-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

خصوصیات ریتم براديکاردي سینوسی شامل موارد ذیل است:

۱- ضربان و ریتم : ضربان کمتر از ۶۰ pbm ,ریتم منظم

۲-کمپلکس QRS: معمولا نرمال

۳- موج P: مقدم بر QRS و شکل ثابتی دارد

۴- فاصله P-R: معمولا طبیعی است

۵- هدایت : در سراسر دهلیز ، گره AV و دستجات هیس و بطن ها عادي است .

۶- درمان : در مورد بیماران بدون علامت لزومی براي درمان وجود ندارد ولی در مواردي که اختلال در همودینامیگ ایجاد نماید تزریق آتروپین ۰/۵-۱ میلی گرم به صورت IV هر ۵ دقیقه تا سقف ۲ میلی گرم و در صورت لزوم اقدام براي گذاشتن پیس میکر موقت مفید است.

تاکیکاردي سینوسی

افزایش تعداد ضربان سینوسی بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ با یک موج P و کمپلکس QRS طبیعی می باشد .

این ریتم خوش خیم است که به وضعیت بالینی فرد بستگی دارد این ریتم عکس العمل افراد سالم به ورزش و فعالیت می باشد ولی تاکیکاردي سینوسی در بیماري که دوران نقاهت بعد از یک انفارکتوس میوکارد را سپري می کند ممکن است نشانه اي از وقوع یک انفارکتوس وسیع و نارسایی قلبی باشد با وجود اینکه این ریتم نیاز به درمان خاصی ندارد ولی از آنجا که می تواند نشانگر عملکرد ناکافی یا نارسایی بطن چپ باشد می بایست مورد توجه قرار گیرد در سایر انواع بیماریها تاکیکاردي سینوسی ممکن است نشانه حالت عدم جبران Decampentasion باشد بیماریهاي غیر قلبی مانند تیروتوکسیکوز ، آنمی، تب می تواند باعث تاکیکاردي سینوسی شود داروهایی مانند هورمونهاي تیروئیدي، کاته کولامین ها، کافئین، آمفتامین ها نیز می توانند باعث بروز این حالت شوند.

تاکیکاردي سینوسی-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

خصوصیات ریتم تاکیکاردي سینوسی شامل موارد ذیل است:

۱- ریت : ۱۰۰ تا ۱۶۰ بار در دقیقه

۲- ریتم : منظم

۳- امواج P:مقدم بر QRS و شکل ثابتی دارد ممکن است در موج T ادغام گردد.

۴- فاصله PR معمولا طبیعی است

۵- کمپلکس QRS:طبیعی است

۶- هدایت : در سراسر دهلیز گره AV ودسته هاي هیس عادي است.

درمان

علت اولیه باید برطرف گردد. در هنگام مشاهده تاکیکاردي سینوسی باید در جستجوي عامل زمینه اي بود براي مثال تجویز مسکن براي درد، دیورتیک براي نارسایی قلب و دادن آسپیرین براي رفع تب و پریکاردیت توصیه می گردد . به هر حال کاربرد بتابلوکرها در بیمارانی که تاکیکاردي آنها بر اثر هیپوولمی یا نارسایی پمپ قلب است کنتراندیکه است.

مراقبت هاي پرستاري : ثبت دیس ریتمی و تحت نظر قرار گرفتن بیمار و کنترل پارامترهاي همودینامیک

سندرم گره سینوسی بیمارگونه (Sick Sinus Syndrome)

سندرم سینوس بیمار چیست؟

سندرم سینوس بیمار به مجموعه اي از علایم ( کاهش شعور، خستگی، سنکوپ و نارسایی احتقانی قلب ) اطلاق می شود که بوسیله اختلال در عملکرد گره سینوسی (SA) بوجود می آید و به سرعت برادیکاردي سینوسی ، ایست سینوسی و یا بلوك سینوسی دهلیزي ظاهر می گردد و همراه با تاکیکاردي آریتمی هاي دهلیزي مثل SVT , فلوتر وفیبریلاسیون دهلیزي است.

علت بیماري روماتیسمال قلب ، پریکاردیت، انفارکتوس دهلیزي و در افرادسالمند با علت ناشناخته و یا هیپرتانسیون و کاردیومیوپاتی است.

علائم بالینی سندرم گره سینوسی

دوره هاي متناوب سنکوپ ، گیجی ، بدنبال برادي کاردي و تپش قلب و برافروختگی به دنبال تاکی کاردي وجود دارد.در الکتروکاردیوگرام موج P با توجه به نوع ریتم تغییر می کند و معمولا همراه با هر یک از کمپلکس های QRS ظاهر می شود . فاصله PR با توجه به نوع ریتم حاصله می تواند متغیر باشد ولی در محدوده طبیعی است کمپلکس QRS و موج T طبیعی هستند. امافاصله QT با توجه به نوع ریتم ممکن است متغیر باشد.

درمان :درمان این دیس ریتمی گذاشتن پیس میکر دائم است و برادي و تاکی آریتمی ها با دارو کنترل می شود.

شامل اختلالات ذیل می باشد :

۱- برادیکاردي خودبخودي سینوسی

۲- ایست سینوسی یا بلوك خروجی سینوسی- دهلیزي

۳- حملات تاکی آریتمی دهلیزي منظم یا نا منظم

۴- عکس العمل ناکافی ضربان قلب به هنگام ورزش

سندرم گره سینوسی بیمارگونه-مدرسه مهندسی پزشکی-iranianbme.com

 

تفسیر ECG به طور کامل بخش سوم

مدرسه مهندسی پزشکی ایران

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا