اخبار مدرسه مهندسی پزشکیبرق و الکترونیکتجهیزات پزشکیمهندسی پزشکی

چراغ سیالیتیک

433

لامپ ھای جراحی یکی از ابتدایی ترین و مھم ترین وسایلی است که دراتاق ھای عمل جھت روشن کردن موضع جراحی و مشاھده بھتر اندام کوچک و بدون کنتراست در مناطق عمیق موضع یا حفره ھای بدن به کار می رود.
از آنجایی که در حین عمل جراحی ، سر و دست ھای جراح و تیم جراحی و نیز ابزار مورداستفاده باعث تاریک شدن ناحیه مورد نظر می شود، روشنایی اتاق عمل باید به گونه ای طراحی و پیاده سازی شود که سایه ھا را کاھش داده و انحراف طول موج رنگھای مختلف را به حداقل برساند چرا که تغییر طول موج نور بازگشتی به چشم جراح باعث می شود رنگ اندام مورد نظر به شکلی دیگر دیده شود ھمچنین لازم است که به دلیل کاربرد طولانی مدت این لامپھا، تشعشع و تابش گرمایی این ابزار به حداقل برسد تا از خشکاندن بافت ھای جراحی و نیز ایجاد ناراحتی در تیم جراحی اجتناب کند.
اگر بخواھیم سیستم روشنایی اتاق ھای عمل را به بیان ساده ای توضیح دھیم، باید آن را شامل یک یا چند حباب لامپ دانست که به بازو و متحرک وصل شده تا امکان حرکت عمودی و چرخشی به طرفین وجود داشته باشد. این بازو، معمولا به یک آداپتورثابت وصل می شود. ترکیب ساختاری این سیستم باید به نحوی طراحی شود که امکان حرکت ھای مختلفی را داشته باشد، در عین حال که دسته ھای بازوی سیستم روشنایی قابل استریل باشد و پس از تنظیم موقعیت مناسب آن ، بتوان سیستم را در آن وضعیت قفل کرد تا شفافیت و روشنی کافی در ناحیه مورد نظر برای جراحی در طول مدت انجام عمل تأمین شود.

به طور کلی می توان سیستم روشنایی را در یک نقطه از سقف یا دیوار ثابت کرد یا با ایجاد ریل در سقف، امکان تغییر موضع آن را فراھم نمود . در سیستم ھای روشنایی سقفی یک یا چند مبدل در یک جعبه کنترل زیموت نصب شده بر روی دیوار به کار می رود تا ولتاژ ورودی را به ولتاژ مورد نیاز بیشتر حباب ھا تبدیل کند. اکثر روشنایی ھای جراحی دارای سیستم کنترل دایمی ھستند . ھمچنین برخی از آنھا میدان دید قابل تنظیم دارند که با استفاده از آن می توان روشنایی و درخشان بودن محیط جراحی را کاھش داد چرا که گاھی اوقات بازتابش ھای نور از لباس یا ابزار جراحی می تواند باعث اذیت چشم و خستگی آن شود.

Capture

چراغ سیالیتیک چیست؟

روشنایی نور بر حسب لوکس یا فوت کندل ( ١ فوت کندل = ۷۶/۱۰ لوکس) اندازه گیری می شود.یک محیط در شدت روشنایی ١٠ تا ٢٠ لوکس، بسیار تیره و تاریک به نظر می رسد. اما اشیاء بزرگ قابل مشاھده است. برای مطالعه یامشاھده معمولی اشیاء به شدتی در حدود ٢٠٠ تا ٢٠٠٠ لوکس روشنایی نیاز است. اما استانداردھای جھانی برای حداقل شدت روشنایی در اتاق ھای عمل در حدود ٢۵٠٠٠ لوکس است. در عین حالی که منبع روشنایی باید در یک متری بالای موضع جراحی قرار داشته باشد، البته برخی از پزشکان ترجیح می دھند یا گاھی نیاز دارند که در روشنای ٣۵٠٠٠ لوکس به بالا به کار خود ادامه دھند.

موضوع قابل توجه دیگر در سیستم ھای روشنایی اتاق ھای عمل کیفیت رنگ است که به صورت محتوای طیفی نور داخل محیط مطرح شده و بر حسب دمای رنگ در واحد کلوین یا ضریب تغییر رنگ سنجش می شود. به عنوان مثال ، آفتاب ظھر درحدود ۵٠٠٠ تا ۶٠٠٠ کلوین دمای زنگ ایجاد می کند. دمای رنگ پایین باعث می شود که رنگ اشیا متمایل به قرمز و دمای رنگ بالا منجر به مشاھده رنگ اشیا به حالت آبی می شود. در بیشتر شدت ھای روشنایی محیط اطراف انسان، کنترل دقیق دمای رنگ لازم نیست چرا که قابلیت بصری انسان انعطاف پذیر است. در عین حال استانداردھای جھانی ٣۵٠ تا۷۰۰۰ کلوین را به عنوان بازه قبول دمای رنگ مطرح می نمایند. ضریب تغییر رنگ یا CRI در محیط ھای جراحی برای بیان اثراتی از منبع نور که منجر به عدم شفافیت رنگی بافت ھای مورد نظرمی گردد، به کار می رود. روشنایی ھایی که درخشش کمی دارند نیازمند لامپھایی با ضریب تغییر رنگ مناسب ھستند تا شفافیت بصری و روشنایی مورد نیاز را تأمین کند و یک تصویر بصری مناسب را برای چشم انسان فراھم آورد . بنابراینCRIبرای مقایسه روشنایی ھای مختلفی که دمای رنگ یکسانی دارند، مناسب است.تشخیص رنگ ھا به دلیل وجود سایه ھا ھم تأثیر می پذیرد. روشنایی ھای متداول اتاق عمل ، سایه ھای حاصل از روشنایی جراحی را روشن تر می کنند. وقتی محتوای طیفی روشنایی متداول اتاق و روشنایی جراحی یکسان شد، سایه ھا به صورت یک رنگ طبیعی (خاکستری طبیعی) که جزئی از خود جسم یا شیء است ،مشاھده می شود. اما اگر طیف ھا متفاوت باشدسایه ھا باعث تغییر رنگ می شود.

روشنایی ھای جراحی با قرار گیری درموقعیت ھای مختلف سایه ھا را از بین می برد به این صورت که از یک حباب بزرگ شامل چند لامپ مختلف یک حباب با یک لامپ و رفلکتورھای محیطی حباب ھای کوچک چندگانه که موجب تابش ور از نقاط ھمگرای مختلف شود و یک حباب با منشور نور استفاده می شود. ھمه این روشنایی ھا باید کانونی شوند تا روشنایی و درخشش ناحیه مطلوب به حداکثر برسد، به بیان دیگر شدت روشنایی در عمق میدان عملیاتی مطلوب از ٢۵ تا۳۰سانتی متر ثابت باقی بماند و روشنایی سطح بافت تا انتھای عمق آن یکسان باشد، بدون اینکه نیازی به تغییر موقعیت روشنایی ھا باشد. البته شدت روشنایی با افزایش فاصله کانونی یا کار در فواصلی بیشتر یا کم تر از عمق میدان عملیاتی کاھش می یابد(از لحاظ تیزی) و الگوی روشنایی غیر ثابت شده و در مرکز میدان تیره می شود. برای کاھش آثار زیان بار گرما و حرارت لامپ باید از فیلترھا یا لنزھایی که نور مرئی را عبورداده ولی مانع عبور حرارت می شوند یا آینه ھای سرد (Cold mirrors) . که طول موج ھای نور مرئی را به سمت ناحیه جراحی بازتاب داده و حرارت را از خود عبور می دھند استفاده کرد. البته شایان ذکر است که ترکیب این دو روش را ھم می توان به کار برد. روشنایی ھای جراحی معمولا از لامپ ھای ھالوژن – تنگستن، ھالوژن ، زنون یا ھالوژن – کوارتز که به عنوان لامپ ھای نور سفید مطرح ھستند استفاده می کنند. این لامپ ھا را می توان به عنوان نور سفید استاندارد حاصل از ھالوژن – تنگستن (شیشه یا کوارتز) مادون قرمز حاصل از تنگستن- ھالوژن طبقه بندی کرد. دراین لامپ ھا از حباب ھای گازی حاوی درصد مشخصی از ھالوژن با فشار متجاوز از ١٣ اتمسفر برای تولید نور سفید استفاده می شود .

لامپھای نور سفید ھمچنین از فیلمان ھای تنگستن واقع درحباب ھای پر شده از گاز ھاون بھره می گیرند لازم است که این لامپ ھا درخش بیشتری داشته باشند و دمای زنگ آنھااندکی بالاتر شد، از آنجا که انتقال حرارت به ھنگام تابش انرژی امواج به یک جسم دیگر و جذب آن رخ می دھد ، لامپ ھای مادون قرمز با فیلمان تنگستن با درنظر گرفتن این قاعده روشنایی مطلوب را با کمک یک فیلم بازتابنده مادون قرمز بر روی کپسول لامپ ایجاد می کنند.

نکات قابل توجه در ھنگام استفاده از سیستم روشنایی

بسیاری از مواقع اتفاق افتاده که در کپسول لامپ حرارت ھای اضافی ایجاد شده و با گردش حرارتی داخل کپسول موجب ذوب سیم ھای آن یا خشک شدن و ترکه پوسته آن شده است. در نتیجه اتصال سیم حاصل از این رخداد باعث خاموشی لامپ و ایجاد خطر در اتاق عمل برای بیمار می کند. طراحی باز برای انتقال حرارت و استفاده از فن برای گردش ھوا در داخل سیستم روشنایی، دو راه حل قابل قبول برای رفع این مشکلات است.

تکان خوردن روشنایی پس از قرارگیری در موقعیت مطلوب جراحی، یکی دیگر از مسائل مھم درکاربرد این ابزار است که گاھی منجر به تغییر موقعیت سیستم می شود. برخی از سیستم ھا از قفل ھای مغناطیسی برای رفع این معضل طراحی شده استفاده می کنند. اما در ھر حال تا به امروز این مشکل به صورت اساسی حل نشده است.
غبار یا اثر انگشت بر روی لامپ ھای ھالوژن – کوارتز نیز می تواند باعث سوختگی یا تغییر رنگ یا حتی انفجار شود. این لامپ ھا معمولا بسته بندی شده اند تا از تماس مستقیم با دست در حین جای گذاری جلوگیری شود، اما در ھر صورت اگر نیاز به برداشتن یا دست زدن به لامپ بود، باید از یک پارچه یا دستکش تمیز استفاده شود تا پس از سرد شدن لامپ اثرانگشتی بر روی آن نماند.

مشکلاتی که امکان دارد با آن روبرو شویم:

۱-سوختن لامپ که در هنکام تعویض لامپ می بایست توجه شود تا چربی روی انگشتها به روی لامپ بیافتد زیرا هم موجب اغتشاش در نور خروجی  و هم سوختن پیش از موعد لامپ میگردد.

۲-قطع و یا اتصال کوتاه مسیرهای ارتباطی الکتریکی یا الکترونیکی که در اثر حرارت ناشی از نور لامپ یا عبور جریان بیش از حد از این مسیرها بوجود می آید.

۳-معایب مربوط به منبع تغذیه که به اشکال مختلف مثل سوختن ترانس, دیود ویا ایراد در قطعات دیگر بروز میکند.

ویژگی هایی که یک چراغ سیالیتیک باید داشته باشد :

۱-دارای فیلتر جذب حرارت باشد.

۲-نور ان متمرکز شده و کم و زیاد شود.

۳-سایه ایجاد نکند.

۴-دارای دسته و شاسی متحرک قابل استریل شدن باشد و قبل از هر عمل برروی ان بسته شود.

۵-در صورت نیاز به نور بیشتر از چراغ سیالیتک متحرک استفاده شود.

 

cheragh-sialitik-web

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا